Zoeken in deze blog

dinsdag 12 december 2023

De faam en herinneringen aan vroeger.

Het kwam er toevallig over...... de speeltoren met zijn carillon, de ruitertjes en  de faam die op haar bazuin blaast. 



Ik wist dat het een faam heet en geen engel is, maar hoe het precies zit wist ik ook niet. 
De eerste 9 jaar van mijn leven zag ik haar dagelijks.......het was zo ongeveer het zicht vanuit ons keukenraam. Dag en nacht hoorde ik het carillon en het klagende geluid dat de faam op haar bazuin voortbracht. De rijdende ruitertjes waren vanuit 'onze' steeg goed te zien..... volgens vele toeristen de beste plek om er foto's van te maken. Waarschijnlijk is het zo'n toerist geweest die mijn jurk gestolen heeft van de waslijn. Het was het jurkje dat ik als bruidsmeisje droeg..... met roze en witte fluwelen bloemen..... toppunt van mooiheid. De kanten handschoentjes heb ik nog.... de jurk is spoorloos.


Op een vrijwel windstille dag hing de jurk aan een hangertje aan de lijn te drogen.... het hangertje was stevig vastgezet met knijpers..... het zuchtje wind dat af en toe te voelen was was richting onze muur..... niet richting sluis! Het hangertje hing er nog steeds, stevig door knijpers op zijn plaats gehouden ..... die jurk kan dus alleen maar gestolen zijn. Tegen beter weten in toch overal gekeken, ook in de sluis..... zoiets zinkt niet zomaar, dat zou nog zichtbaar moeten zijn. Nooit gevonden! 
Wij hadden geen tuin.... geen achterdeur.... niks, dus hadden we een waslijn in die steeg naast de sluis, aan de openbare weg!
Het huis waar nu een souvenirwinkel is.... en daarnaast de VVV. Een leuk huis, maar te klein voor een gezin. De steeg was toen veel smaller dan nu..... als wij de fietsen niet stijf tegen het hek zetten dan was het voor de buurvrouw wat onhandig om er langs te lopen. Nu staat er zelfs een bank en niemand heeft er last van. 's Nachts gingen de fietsen naar binnen..... naar de achterkamer, waar mijn ouders sliepen. De vloer liep wat scheef...... in de winter, als er sneeuw aan de fietsbanden zat stapten mijn ouders 's morgens uit bed in een plasje gesmolten sneeuw....brrr. 


Vroeger stond het hek direct naast de deur van 'buurvrouw en Bep'
Het eerste raam was ons keukenraam, het tweede de slaapkamer van mijn ouders.

Er waren een paar treden voordat je van de steeg de straat op liep..... bij de buren aan de andere kant (tevens onze huisbaas) was het een trede minder. De straat liep voor ons huis ook veel schuiner dan nu en als daar een bus of vrachtwagen stond te wachten op een tegenligger helde die eng over naar ons huis..... ik mocht dan niet op de stoep spelen. 
Jawel, het smalle Zuideinde was toen nog tweerichtingsverkeer en de enige doorgaande weg naar Marken..... dus ook de bussen reden erdoor! 

Mijn vader had op zolder 2 kamers gemaakt..... voor sliepen mijn broers, ik sliep achter, waar ik alleen een dakraam had..... daar was het dak aan 3 kanten schuin..... mijn broers keken over de haven, die hadden gewone rechte ramen. Maar wat was ik blij met mijn eigen kamer.......er werd een éénpersoonsbed voor mij gekocht en wat een weelde..... met een bijpassende stoel en tafeltje..... een 'palettafel'.  Aan één kant van de kamer had mijn vader een brede plank gemaakt waar ik leuke dingen op kon zetten of aan kon spelen.......eronder een leuk gordijntje waar ik van alles achter kwijt kon. Hetzelfde gordijntje als voor het dakraam.....volgens mij met egeltjes. Onder het dakraam was een koord gespannen waar het gordijntje achter moest, anders heeft een gordijn voor een dakraam weinig zin.
 
Niet echt zichtbaar, maar helemaal aan de overkant, aan de andere kant van de haven... woonde ik!

Nu dichterbij, het huis achter de meest linker mast.


Bij ons huis aan de voorkant, de haven vanaf de andere kant dus.
Blijkbaar maak ik graag foto's tijdens donkere of mistige dagen 😂,
de Lange Brug is nauwelijks te zien. 


Maar die faam(/fama).... het werd eens tijd om het op te zoeken..... zo'n faam blijkt ook vaak op Friese staartklokken te staan en in de Zaan zijn er ook beelden van. In het Zuiderzee museum, in de tuin van het binnenmuseum staat een kopie uit 1900 van een 18de eeuwse faam uit Koog aan de Zaan. 
Hier meer over de faam! Het is dus geen engel!
Overigens staat in het buitenmuseum het huisje van mijn overgrootmoeder, zij woonde verderop in 'mijn' straat. Zij is vlak voor mijn geboorte gestorven, dus ik heb haar niet gekend, maar één van haar dochters woonde er ook, dus het huisje kende ik wel een beetje.

v.l.n.r. Mijn oudtante Wum (Wim/Willempje Kroonenburg), Mijn overgrootmoeder (Geertje Jansen, wed. van Pieter Kroonenburg, later wed. van Kees van Dijk) en mijn opoe Maria van der Horst-Kroonenburg. 

Mijn overgrootmoeder werd in de familie opoe Pad genoemd (omdat ze er via een padje naartoe liepen) ..... een lief mens al kwam zij nogal nors over. Ik heb haar knijpbrilletje en het kop en schotel waaruit zij altijd dronk: 






Verder met de Speeltoren:

Elk uur reden ook de ruitertjes hun rondje..... veel toeristen stonden daar op te wachten, camera's in de aanslag. Toen hadden we nog de 'vreemdelingenboot'..... een boot die toeristen bracht, hele hordes. 
Zo dicht bij de haven, de Waegh en de speeltoren zagen wij natuurlijk veel toeristen. 

Ik miste het carillon als het stuk was..... het mag dan vals zijn, maar ik was er aan gewend. 
Het is het oudst nog spelende carillon van Europa ..... gemaakt in een tijd dat ze dat nog niet goed konden stemmen...... dat heeft toch wel iets....... filmpje 

Net als het ruizen van de sluis...... ik hoorde het niet eens, het hoorde erbij!

In 2015 werd de faam opgeknapt..... ja, ze is op leeftijd, een facelift, wat botox ...... dat hebben sommige vrouwen nodig. Het was raar zonder faam. Toen ze weer geplaatst werd in maart maakte ik foto's en zag ik dat ze eigenlijk niet bepaald knap was..... en ik heb nooit geweten dat ze daar hoog in de toren altijd in haar blote kont stond. Maar ze was gelukkig weer terug waar ze hoorde. 
Ik denk dat alle foto's van mijzelf zijn, maar weet het niet zeker, misschien heb ik er ooit eentje van iemand anders aan toegevoegd.... geen idee! Dus.... sorry als ik een foto van iemand plaats zonder bronvermelding....meld het en ik zet je naam er alsnog bij!





Oeps




Vanaf de steeg van mijn geboortehuis.




Zo hoort het, dat is haar plaats!


Ik hou van de vaste geluiden die bij een woonplek horen..... dat hoeven niet altijd mooie geluiden te zijn, maar het geeft zo'n 'thuisgevoel' als ik de speeltoren hoor, of op zondag de kerklokken van de kerk waar ik later vlakbij woonde. De reigers die daar vaak schreeuwend voorbij vlogen, het hoorde erbij. 
Jammer dat niemand hier in de buurt een kippenhok heeft met een haan. Het lijkt mij heerlijk om 's morgens een haan te horen en te weten dat ik nog niet hoef op te staan. 
Tijdens een vakantie had ik eens een haan in de buurt.... heerlijk. 
De vogels, het verkeer dat op gang komt, een buur die 's morgens altijd hoestend voorbij komt.... die vaste geluiden.... ze horen erbij! 

Meer over Monnickendam: KLIK

4 opmerkingen:

  1. Wat een leuk bericht Ans! Ik was niet zo lang geleden even in Monnickendam en het is buitengewoon aardig meer over de stad te lezen en je herinneringen over en van plekken in de stad. Het carillon klinkt... zoals de beiaardier zegt... karakteristiek. :-) Maar wat in het filmpje wordt gezegd klopt. Als ik in mijn geboorteplaats logeer slaap ik tegenover de kerk die ieder kwartier slaat en op het uur het uur. Dat hoort echt bij het dorp. Vrienden van me hebben vorig jaar een oude Friese klok laten repareren in M'dam, bij een specialist, en van de weinigen in Nederland die dat nog kan. Is wist niet dat het, inderdaad tamelijk lelijke beeldje, Faam heette, maar ik moest meteen denken aan het Friese Faam, wat (jonge) vrouw betekent. Famke is Fries voor meisje. De link geeft als uitleg Fama, een godin, en ik ga nou eens proberen uit te zoeken of de betekenissen met elkaar in verband staan. :-)

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dank je!
    Nou, misschien ben ik je dan wel tegengekomen..... zou zomaar kunnen.
    Ah, de klokkenmaker op 't Zand neem ik aan.
    Ja, Famke wist ik, ik heb familie in Friesland wonen..... Bolsward, Wommels....... die woonden er al voordat ik geboren was. Bovendien waren mijn ouders in de oorlog in Friesland ondergedoken...... (in diezelfde buurt).... daar ook kennissen aan overgehouden, dus ik kwam al jong in aanraking met de taal.... en de Friese boeken die mijn moeder las.
    Ja, die faam.... ik noemde het vroeger ook engel..... en in een Sinterklaasfilm die lang geleden werd opgenomen hier wordt gezongen: 'Engeltje, engeltje, hoog in de toren" (de film 'Een huis in een schoen')
    Ja, dat verband had ik nog niet aan gedacht, maar dat zou zomaar kunnen..... ik ben benieuwd!
    De klank is karakteristiek ja 😂🤣.
    Geluiden horen bij een plek...... ik stoor mij niet zo snel aan geluiden. Er zijn natuurlijk grenzen. Ik woon vlakbij een provinciale weg...... hoe vaak mensen niet vragen of dat niet vreselijk is...... nee..... ik heb er nooit last van gehad, alleen als de motorclub voorbijkomt is het even vervelend. Als je je bij voorbaat er al aan stoort wordt het zeker een probleem, maar het is echt niet storend.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Hieruit spreekt liefde voor je geboorteplaats. Ik ken je en wist het maar leuk om weer eens te lezen. Monnickendam, Enkhuizen, Hoorn, en meer van die plaatsen daar ken ik amper, toch jammer. Alleen Volendam maar ja, dat is anders....
    De behuizingen van vroeger waren hier en daar wel héél erg krap.. Ons eigen huis was er een voorbeeld van, zou ik nu niet in willen wonen.
    Bertie.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Vroeger woonden grote gezinnen soms in een huisje dat we nu voor 1 persoon al klein vinden.
      Volendam is heel anders, Marken ook. Ik vind Marken veel mooier dan Volendam, maar Volendam heeft weer de gezelligheid met veel winkeltjes, terrasjes e.d.
      Ik raad mensen die Volendam willen zien dan ook altijd aan om even de boot naar Marken te nemen.

      Verwijderen