19 januari was de verjaardag van mijn moeder (1924) wij vonden altijd dat als mijn moeder jarig was geweest het duidelijk merkbaar werd dat de dagen weer langer werden.
19 januari is ook de verjaardag van prinses Margriet, haar geboorte in 1943 was bijna nog slecht afgelopen voor mijn moeder en andere familieleden.
Dat zat zo: Een prinses geboren in de oorlog en nog wel op mijn moeders verjaardag was speciaal genoeg om te proberen iets lekkers te kopen om te trakteren, dat viel niet mee in oorlogstijd, maar het lukte! . In een naburige plaats was een bakker die voor gebak kon zorgen.
De helft van de familie was die nacht goed ziek......ze verdrongen elkaar bij de wc......drama.
Anderen hadden nergens last van.
Wat bleek? Er zat amandelspijs in dat die bakker in blikken aankreeg.....hij moest een nieuw blik openmaken en achteraf bleek daar bedorven amandelspijs in te zitten, een deel van het gebak had nog de oude (goede) spijs en de rest de bedorven spijs.
De zieken waren er echt flink beroerd van, ze kwamen er allemaal weer bovenop, maar dit had slechter kunnen aflopen.
Later ging mijn vader onderduiken, het plan was om voor die tijd te trouwen, een spoedhuwelijk! Ze waren al in ondertrouw toen mijn moeders vader er een stokje voor stak, hij vond het niet goed, niet op deze manier. Zonder zijn toestemming ging het dus niet door. Pa dook onder en kwam in Friesland terecht en toen hij een goede plek had gevonden ging mijn moeder daar ook naartoe. Mijn moeder had vaak papieren voor de ondergrondse weggebracht, ik heb daar veel verhalen over gehoord. Misschien was het wel goed dat ze een tijdje uit het zicht was.... voor zover ik weet werd ze niet gezocht....nog niet!
Ze hadden het goed daar, voor zover het in oorlogstijd goed kon zijn. Ze waren bij heel lieve mensen die hun deur voor meer mensen openzette. Als er een razzia was werkte de hele buurt mee om mijn vader verborgen te houden. De vrouw des huizes noemden ze moeke...... toen ik haar vele jaren later voor het eerst zag voelde ik mij bij haar meteen op mijn gemak. Ik was denk ik een jaar of 4 en heel verlegen, maar tegen haar praatte ik honderduit. Ik kan mij zelfs nu nog herinneren dat ik dat zelf gek vond....maar het ging vanzelf.
Al eerder had mijn vader een goed onderduikadres in Friesland......op een boerderij, ook heel aardige mensen. Toen mijn vader tijdens een razzia zich in de hooiberg verstopte dook de 14-jarige zoon achter hem aan. Voor hem was er eigenlijk geen reden om zich te verstoppen, maar hij kon nu niet meer terug. De Duitsers staken met bajonetten in de hooiberg en de jongen werd geraakt......hij gaf geen kik en redde zo mijn vader! Hij had een flinke wond aan zijn arm, ik heb later het litteken gezien, echt heel erg. Na die tijd voelde de boer zich duidelijk niet meer zo op zijn gemak, wat natuurlijk logisch was, zijn gezin liep ook gevaar doordat mijn vader daar was en na wat er gebeurd was met zijn zoon was hem dat wel duidelijk geworden. Mijn vader besloot daar weg te gaan en kwam toen in Bolsward terecht waar hij de rest van de oorlog bleef!
(er waren ook een paar adressen waar hij maar kort verbleef)
Jaren geleden ben ik met mijn moeder en Edwin op die boerderij geweest, de zoon van toen was nu de boer en ondertussen heeft zijn zoon het weer overgenomen (ik neem aan dat die dat nog steeds doet) Erg aardige mensen, we hebben er een geweldige dag gehad. Ik waagde het te vragen wat nou eigenlijk het verschil tussen hooi en gras was (dat vroeg ik mij al een tijd af....sorry, ik wist het echt niet 😂). Ik kreeg een duidelijke uitleg, maar werd er de rest van de dag mee geplaagd en toen ik al in de auto zat om te vertrekken kwam hij nog even met een hand hooi en een hand stro naar de auto om mij voor eens en altijd duidelijk te maken wat het verschil was. Ik vergeet het echt niet meer.
Na de oorlog, toen ze weer terug waren in Monnickendam konden ze het beheer krijgen over een drogisterij, die zou verkocht worden en dan hadden zij voorrang. Er was een woning bij, dus ze zouden ook trouwen. Ze moesten opnieuw in ondertrouw, de eerste keer was ongeldig geworden omdat het te lang geleden was. Op 29 november 1945 trouwden ze. De oorlog was voorbij, maar er was nog niet veel te koop, veel dingen waren nog op de bon.
Mijn moeder had een echte trouwjurk, haar schoenen hadden zolen van karton, maar wat was ze er blij mee. Er hoorden bloemen in haar haar, bij haar sluier...... ze was klein en tenger..... een klein bloempje zou mooi zijn..... lelietje van dalen. Een bloemist in een plaats verderop kon het leveren..... de avond van tevoren kwam de bloemist vertellen dat het niet ging lukken, maar hij zou voor witte bloemen zorgen. Het werden grote witte chrysanten....zowel in haar haar als het bruidsboeket... dat viel flink tegen!
Ze heeft daarna altijd een hekel aan herfstchrysanten gehad.....niet voor zomaar een bloemetje, maar wel bij feestelijke gelegenheden.
Toen mijn vader die avond ervoor naar bed ging zorgde hij ervoor dat hij ringen, sokken, stropdas en meer van dergelijke dingen netjes bij elkaar had, zodat hij het zo kon pakken.......tja, de ochtend van het trouwen was hij dus alles kwijt...... waar had hij dat ook alweer opgeborgen?
Ondertussen zat mijn moeder maar te wachten, waar blijft hij nou?
Familie ging plagen: "Hij wil niet meer".
Na lang zoeken kwam pa erachter dat hij alles in zijn broekzak had gepropt 😂, maar toen was hij al veel te laat! Dat gaf een extra probleem, want ze hadden geleende auto's. De auto's van de dokter, de directeur van het postkantoor en van de (ex-)burgemeester.
Die burgemeester had die dag een vergadering in Amsterdam, maar hij zou wel met de tram gaan....nadat hij bij het trouwen was geweest, want mijn moeder was jaren dienstmeisje bij hem geweest, dus hij wilde er wel bij zijn.
Nu mijn vader zo laat was redde hij dat niet meer...... tenzij hij de tram voor het stadhuis liet wachten 😂
Hij zat in het bestuur van de trammaatschappij, dus het lukte hem om dat voor elkaar te krijgen, de tram bleef wachten tot mijn ouders getrouwd waren.....met alle mensen erin die ook naar Amsterdam moesten en hierdoor een flinke vertraging hadden.
De man van 'moeke' uit Friesland was één van de getuigen
.
Een jaar later werd hun eerste kind geboren...Ansje (15-11-1946). Het meisje stierf 2 dagen later.
11 maanden later zag mijn oudste broer het levenslicht..... ze hadden toen geen woning meer, de drogisterij moesten ze uit..... dat is op een heel rare manier gegaan, maar daar wil ik hier niet teveel op ingaan, daar is een heel boek over te schrijven....
Ze waren in die toch al spannende tijd eigenlijk dakloos. Ze konden bij familie logeren, dan hier dan daar.....de wieg verhuisde steeds mee. Mijn vader was toen ook zijn werk kwijt en hoewel hij in loondienst was geweest kreeg hij geen overbruggingssteun (soort ww), want ze vonden dat hij zelfstandige was geweest. Geen huis en geen inkomen, mijn moeder hoogzwanger....de spanning of het met dit kind wel goed zou gaan..... het moet een moeilijke tijd geweest zijn. Het duurde een tijd voor mijn vader werk had, het duurde nog langer voordat ze een huis hadden...... ze hebben bijna 2 jaar nummer 1 op de urgentielijst gestaan, maar elke woning ging aan hun neus voorbij. Dat ging vaak niet eerlijk, er werd veel tegen ze gelogen.
Eindelijk kregen ze dan echt een woning....toen het die nacht stormde pakte mijn moeder de sleutel en ging in het lege huis zitten met de gedachte: 'Als er iets gebeurt in dit noodweer, als er brand uitbreekt zal er een huis nodig zijn....als dit leegstaat zijn wij het kwijt....als ik erin zit krijgen ze mij er niet meer uit!!!!
In dat huis werd mijn tweede broer geboren.
Als mijn vader iets maakte dan was het groot, zwaar en stevig....deze auto maakte hij, het ding was loeizwaar! De bankjes die te zien zijn op de foto worden konkelbankjes genoemd, in deze straat (Nieuwe Zijds Burgwal/de Krim) had elk huis er één. Dit deel van de NZ Burgwal wordt "De Krim" genoemd omdat de huizen tijdens de Krimoorlog zijn gebouwd....het tweede deel noemen we 't Singeltje.....opa en oma Martis woonden in de Krim en opa en opoe van der Horst woonden op 't Singeltje.
In 1954 volgde ik en op 29 augustus 1960 werd een jonger broertje geboren, Kees.....helaas is hij tijdens de geboorde gestikt.....een gezonde jongen verder..... triest.
Ik had graag een oudere zus en een jonger broertje gehad, gezellig!
Nee, het leven van mijn ouders liep niet allemaal zoals het zou moeten zijn, maar ze hadden elkaar!
Samen konden ze veel aan!
